ԵՂԻՇԵ ՉԱՐԵՆՑԻ ԿՅԱՆՔԻ ՀԱՄԱՌՈՏ ՏԱՐԵԳՐՈՒԹՅՈՒՆԸ

1897թ. մարտի 13. Կարս քաղաքում, գորգավաճառ Աբգար Սողոմոնյանի ընտանիքում ծնվում է Եղիշե Սողոմոնյանը` Եղիշե Չարենցը:

1907-1912թթ. սկզբնական կրթությունն ստանում է Կարսում` Հակոբ Ջամբազյանի մասնավոր հայկական դպրոցում, այնուհետև ուսումը շարունակում է Կարսի ռուսական ռեալական ուսումնարանում:

1912թ. Թիֆլիսում հրատարակվող ՙՊատանի՚ ալմանախում տպագրվում է ՙԾաղիկները հեզ թեքվում են քամու օրորի տակին…՚ բանաստեղծությունը:

1914թ. Կարսում Ե.Չարենց գրական անունով տպագրվում է բանաստեղծությունների առաջին ժողովածուն` ՙԵրեք երգ տխրադալուկ աղջկան՚ խորագրով:

1915թ. Թիֆլիսում տպագրվում է ՙԿապուտաչյա հայրենիք՚ պոեմը:

1915թ. Մեծ եղեռնի օրերին կամավորական ջոկատների շարքում մասնակցում է Արևմտյան Հայաստանի ազատագրական պայքարին:

1915-1916թթ. Թիֆլիսում և Մոսկվայում տպագրվում են ՙԴանթեական առասպել՚ պոեմը, ՙՏեսիլաժամեր՚ և ՙՀրո երկիր՚ շարքերը:

1915-1917թթ. ավարտում է ՙԼիրիկական բալլադներ՚ շարքը:

1916-1917թթ. սովորում է Մոսկվայի Շանյավսկու անվան ժողովրդական համալսարանում:

1917թ. Մոսկվայում տպագրվում է ՙԾիածանը՚ բանաստեղծությունների ժողովածուն, ՙՎահագն՚ և ՙԱթիլլա՚ պոեմները:

1918-1919թթ. Թիֆլիսում տպագրվում է ՙՍոմա՚ և ՙԱմբոխները խելագարված՚ պոեմները:

1918-1920թթ. Երևան-Մոսկվա. ավարտում է ՙՈղջակիզվող կրակ՚ շարքը:

1919թ. Երևանի պառլամենտի դահլիճում Հայաստանի Առաջին Հանրապետության լուսավորության նախարար, գրաքննադատ Նիկոլ Աղբալյանը զեկուցում է Չարենցի մասին` ՙՄի նոր բանաստեղծ՚ խորագրով:
1919-1920թթ. Չարենցը հաստատվում է Երևանում: Նա արդեն ճանաչված բանաստեղծ էր:

1920թ. Հայաստանում խորհրդային իշխանություն հաստատվելուց հետո նշանակվում է Լուսժողկոմատում արվեստի բաժնի վարիչ:

1920թ. ավարտում է ՙՓողոցային պչրուհուն՚ շարքը:

1920-1921թթ. գրում է ՙԷմալե պրոֆիլը Ձեր՚ և ՙՏաղարան՚ շարքերը:

1921-1922թթ. ամուսնանում է Արփենիկ Տեր-Աստվածատրյանի (Արփենիկ Չարենց) հետ, մեկնում են Մոսկվա` ուսանելու: Սովորում է Արևելքի աշխատավորների կոմունիստական համալսարանում, Վ.Բրյուսովի

ղեկավարած Գրականության ինստիտուտում:

1921թ. գրում է ՙՈւթնյակներ արևին՚ տրիոլետների շարքը:

1922թ. Մոսկվայում տպագրվում է ՙԵրկերի ժողովածու՚ երկհատորյակը (պետական առաջին հրատարակություն):

1923թ. Մարտիրոս Սարյանը ստեղծում է ՙԲանաստեղծ Եղիշե Չարենցի դիմանկարը՚ նշանավոր կտավը: 1924թ. ցուցադրվում է Վենետիկյան 14-րդ միջազգային ցուցահանդեսում (բիենալե):

1923-1937թթ. կատարում է բազմաթիվ թարգմանություններ ռուս դասականներից, ինչպես նաև արևմտաեվրոպական հեղինակների ստեղծագործություններից:

1924-1925թթ. մեկնում է արտասահման` Թուրքիա, Հունաստան, Իտալիա, Ֆրանսիա, Գերմանիա:

1925թ. Գ.Մահարու, Մ.Արմենի և ուրիշների կողմից Գյումրիում ստեղծվում է ՙՀոկտեմբեր՚ – ՙՆոյեմբեր՚ գրական միությունը, որի պատվավոր նախագահ է ընտրվում Ե.Չարենցը:
1926թ. տպագրվում է ՙԵրկիր Նաիրի՚ վեպը:

1926թ. սեպտեմբերի 5. դատապարտվում է ազատազրկման և հայտնվում Երևանի Ուղղիչ Տանը:

1927թ. հունվարի 1. վախճանվում է բանաստեղծի կինը` Արփենիկ Տեր-Աստվածատրյանը:

1927թ. Թիֆլիսում տպագրվում է ՙՀիշողություններ Երևանի Ուղղիչ Տնից՚ երկրորդ արձակ ստեղծագործությունը:

1929թ. տպագրվում է ՙԽմբապետ Շավարշը՚ պոեմը:

1928-1935թթ. Չարենցը Հայպետհրատի գեղարվեստական գրականության բաժնի վարիչ:

1930թ. տպագրվում է ՙԷպիքական լուսաբաց՚ ժողովածուն:

1931թ. ամուսնանում է Իզաբելլա Նիազյան-Կոդաբաշյանի հետ (Իզաբելլա Չարենց):

1932թ. ծնվում է ավագ դուստրը` Արփենիկ:

1932թ. բանաստեղծի գրական գործունեության 20-ամյակի առթիվ հրատարակվում է ՙԵրկեր՚-ը:

1933-1934թթ. ՙԳիրք ճանապարհի՚. Չարենցի վերջին մատյանը: 1933թ. արգելվում է գրքի պատրաստի տպաքանակը և վերահրատակվում փոփոխություններով 1934թ. (այն լիարժեք տպագրվում է Չարենցի

ծննդյան 100-ամյակի առթիվ` Հրանտ Մաթևոսյանի առաջաբանով, 1997թ.):

1934թ. օգոստոսի 29, Մոսկվա. Չարենցի զեկուցումը Խորհրդային գրողների համամիութենական առաջին համագումարում:

1935թ. ծնվում է բանաստեղծի կրտսեր դուստրը` Անահիտ:
1936թ. Չարենցը ենթարկվում է տնային կալանքի:

1936թ. մայիսի 28. Կոմիտասի աճյունը Փարիզից տեղափոխվում է Երևան և ամփոփվում

հետագայում Կոմիտասի անունը կրող այգու պանթեոնում:

1937թ. հուլիս 27. Չարենցը ձերբակալվում է:

1937թ. նոյեմբեր 23. ձերբակալվում է բանաստեղծի կինը:

1937թ. նոյեմբերի 27. Չարենցը վախճանվում է Երևանի բանտի հիվանդանոցում:

Գերեզմանի տեղը հայտնի չէ: